Cumhuriyet tarihimiz kadınlarımızın başarılarını birer birer gün yüzüne çıkarmaya devam ediyor. İşte o kadınlarımızdan birisi de ülkemizde bir ilke imza atmış olan Sabiha Gürayman'dan başkası değildir. Osmanlı Devleti'nin dağılma döneminde henüz Balkan savaşlarının devam ettiği talihsiz zamanlarda neş'et etmiş olan Sabiha Hanım küçük yaştan itibaren imara meraklı bir kişilik olarak biliniyordu. Yaşamı boyunca gerçekleştirdiği tüm kariyerleri ele alındığı zaman gerçekten de Türkiye'nin adı her zaman yaşatılması gereken kahraman kadınlarımızdan birisi olduğunu kesinlikle ifade etmemiz gerekiyor.
Fenerbahçe'nin İlk Kadın Voleybolcusu
Cumhuriyetin yetiştirdiği ilk kadın inşaat mühendisi olmasının yanı sıra kendisi aynı zamanda sportif faaliyetlerde de ilke imza atmıştır. Fenerbahçe Müzesinde sergilenen onlarca projeleri bulunan Sabiha Gürayman Fenerbahçe Spor Kulübünün ilk kadın voleybol oyuncusu olarak da tarihe altın harflerde adını yazdırmıştır.
Manastır'da dünyaya gelen Sabiha Gürayman, Atatürk ile de tanışma fırsatı yakalamış ve onun gençlerin zeki, çevik ve atletik olmaları çağrısına kayıtsız kalmayarak halkın takımı Fenerbahçe'de yer almıştır. Böylelikle voleybol oyuncusu olarak da adını cumhuriyet tarihinin ilkleri arasına yazdırmayı başarmıştır.
Anıtkabir'in Baş Mühendisi
Atatürk'ün naaşı uzun bir süre Etnografya Müzesinde defin halinde idi. 1953 yılında Orhan Arda ve Emin Onat adındaki iki mimarın projesiyle Anıtkabir inşa edilmiş ve Atatürk'ün naaşı o zamandan günümüze Anıtkabir'de yer almıştır. İşte Anıtkabir projesinin baş mühendisliğini de yapan Sabiha Gürayman'dan başkası değildir. Alanında uzmanlaşmış olarak İstanbul Teknik Üniversitesi Mühendislik fakültesini dereceyle bitirdikten sonra Anıtkabir projesini kendisinin üstlenmesine karar verilmiştir. O da günümüzde ihtişamıyla göz dolduran Anıtkabir mimarisini yaratan kahraman kadınımız olarak tarihe altın harflerle geçmeyi başarmıştır.
İlk TBMM Binasının Mühendisi
Sadece Anıtkabir'in mühendisliğini değil Ankara/Ulus'ta yer alan I. TBMM binasının da projesi tamamen kendisine aittir. Burada alanında uzman mimarlardan Vedat Tek ile birlikte çalışarak baş mühendis olarak buranın meydana getirilmesinde de etkin olarak görev almıştır. Böylelikle dünden bugüne kadar ülkemizin tamamen yerli mimari akımlarında onun adının geçtiğini kesinlikle dile getirmemiz gerekmektedir. Böylece her açıdan kaliteden ödün vermeksizin tümüyle birçok projede yer aldığını kesinlikle söylemek gerekecektir. Öte taraftan ortada duran bir diğer özellik olması bakımından yine rahatlıkla söylememiz mümkün ki Ankara'nın Beypazarı evleri ve köprülerinin de projesini çizen yine Sabiha Hanım'dan başkası değildir.
Kısa Biyografisi
1 Ocak 1910 tarihinde o zamanlar Türk sancağı olma özelliğindeki Manastır'da dünyaya gelen Sabiha Hanım ilköğrenimini Beşiktaş'taki Esma Sultan İptidaisinde tamamladı. Daha sonra 1925 yılına geldiğinde Nişantaşı Kız İdadisini bitirerek yükseköğrenim görmek için ailesinden birçok konuda görüş aldı. Dönemin mimari şartları ve ülkemizin yeni çıkmış bir savaş yılları nedeniyle bayındırlık alanlarında hizmet etmesi gerektiğini düşünerek İstanbul Teknik Üniversitesi Yüksek Mühendislik Fakültesini kazandı. Bu üniversiteden 1933 yılında mezun olduktan sonra o aynı zamanda Türkiye'nin ilk kadın inşaat mühendisi sıfatıyla da tarihe geçmiş oluyordu.
Mezun olduktan sonra İskan ve İmar Vekaletinde görev almaya başladı. Daha sonra kendisine Anıtkabir ve TBMM binasının proje çizimi görevleri de verildi. Böylece ülkemizin köklü kurumlarının projesinde bir kadının imzası bulunuyordu. Ayrıca Ankara'nın Beypazarı ilçesindeki tarihi evlerde de yine Sabiha Hanım'ın imzası bulunuyor. Kendisine Soyadı Kanununda Türkiye Cumhuriyet'ine birbirinden güzel eserler bıraktığı için Gürayman (ay yüzlü, ışık saçan) soyadı verilmiştir. Sabiha Gürayman 4 Ocak 2003 tarihinde İzmir'de hayata gözlerini yummuş ve cenazesi Doğançay Kabristanına defnedilmiştir.
