Planlama; neyin, ne zaman, nerede, nasıl ve kim tarafından yapılacağının önceden belirlenmesidir.
Planlama, yönetimin 6 değişik fonksiyonundan ilkidir. Bu fonksiyonlar sırasıyla; planlama, organizasyon, yürütme (emir-komuta), kontrol, koordinasyon (eşgüdüm), yönetici yetiştirilmesidir.
Planlama Teknikleri Bir Kuruluşta ne zaman Kullanılmalıdır?
İş çok büyük ya da karmaşık ise, yönetim kademesindeki kişiler bu teknikleri biliyor ve benimsiyorlarsa, planlama teknikleri kullanılmalıdır.
Başlıca İş Programlama ve Planlama Teknikleri
-
Çubuk diyagramlarıyla planlama
-
CPM – Kritik yol yöntemi
-
PERT- Seçenekli değerlendirme yöntemi
-
Kutu diyagramlarıyla planlama
-
L.O.B Denge ve Devre diyagramlarıyla planlama
-
Kaynak kullanımı / Kaynak atama yöntemleri
Kritik Yol Yöntemi (CPM)
Kritik yol yöntemi tekniğinde faaliyet, başlangıç ve bitiş düğümü olmak üzere iki düğüm arasında yer alır. Bitiş düğümünün, en erken tamamlanma zamanı ve en geç tamamlanma zamanı olmak üzere iki durumu vardır.
Bu yöntemde bütün faaliyetlerin sürelerinin bilinmesi gereklidir. Ancak bazı faaliyetlerin süresi bilinmeyebilir. Bu durumda süresi belirsiz olan faaliyet kritik yörünge üzerinde değilse ve bulunduğu düğümde zaman boşlukları varsa yine kritik yol yöntemi tekniği ile programlanabilir. Ancak süreleri belli olmayan faaliyetler kritik yol üzerinde ise, CPM tekniği kullanılamaz. Bu durumda programlama işleminin yapılabilmesi için farklı planlama teknikleri kullanmak gerekir.
Çünkü programın yapılmasına, faaliyetler arasındaki bağıntılar da göz önüne alınıp serim şekline getirilerek kurulması için herhangi bir yardımcı yöntem veya program mevcut değildir. Bu sebeple, serimin kurulmasında programı yapanın teorik ve pratik bilgisi ile yatırımı oluşturan faaliyetler hakkındaki bilgisi çok önemlidir.
En erken başlamanın en erken tamamlanmaya ve en geç başlamanın en geç tamamlanmaya eşit olduğu yerlerde kritik yol vardır. Yatırım projelerinde kritik yörünge üzerinde bulunan faaliyetlerin gösterilen süreler içinde bitirilmesi zorunludur, zira bunların tamamlanma sürelerinde meydana gelen aksamalar yatırımın toplam süresini uzatır.
İşlemlerin Kritiklik Koşulları:
-
Bir işlemin kritik olabilmesi için başlangıç ve bitiş düğümlerinin her ikisinin de en erken ve en geç tamamlanma zamanları eşit olmalıdır.
-
İşlemin başlangıç düğümü en erken tamamlanma zamanıyla işlem süresi toplamı, bitiş düğümünün en erken tamamlanma zamanını vermelidir.
-
Kritik yol, başlangıç düğümünden başlar ve bitiş düğümünde biter. Mutlaka her serimde en az bir kritik yol vardır.
-
Kritik yol birden fazla olabilir.
-
Toplam bolluğu sıfır olan işlemler kritik işlemlerdir. Hesaplamalarda serbest ve toplam bolluklar kullanılır. Toplam bolluk negatif olmamalıdır.
Kritik olmayan işlemler belirli zaman aralıkları içinde tamamlandığı takdirde yatırımın toplam süresini değiştirmeyen işlerdir. Bu tür faaliyetlere bolluğu olan faaliyetler denir. İşlemler için dört çeşit bolluk tarif edilmiştir.
Toplam Bolluk
İşlem, en erken başlama zamanında başlamakta ve belirli bir süre devam etmektedir. Bu işlemin bittiği zaman ile izin verilen en geç tamamlanma zamanı arasındaki süre farkına faaliyetin toplam bolluğu denir.
Serbest Bolluk
İşlem, en erken başlama zamanında başlamakta ve belirli bir süre devam etmektedir. Bu işlemin bittiği zaman ile işlemin izin verilen en erken tamamlanma zamanı arasındaki süre farkına serbest bolluk denir.
Bağımsız Bolluk
İşlem, kendinden önceki işlemin, en geç tamamlanma zamanında başlayıp, belirli bir süre devam ettikten sonra en erken tamamlanma zamanından evvel bitmesine bağımsız bolluk denir.
Ara Bolluk
İşlem, kendinden önceki işlemin izin verilen en geç tamamlanma zamanında başlayarak, en geç tamamlanma zamanından erken bitmektedir. Bu iki zaman arasındaki süre farkına ara bolluk denir.
